آموزش روش زهکشی گلدان + جلوگیری از پوسیدگی ریشه گیاهان

چرا زهکشی در گلدان اهمیت دارد؟
روش زهکشی گلدان امری مهم و حیاتی برای زندگی گیاهان است. اگر گلدان زهکشی خوبی نداشته باشد، آب اضافی از گلدان خارج نشده و باعث میشود خاک به مدت زیادی مرطوب بماند. ماندن آب و رطوبت در ته گلدان، حالت باتلاقی و گنداب در خاک ایجاد میکند. این مسأله برای ریشه گیاه اصلاً خوب نیست و اجازه نمیدهد ریشهها به درستی نفس بکشند. از همین جاست که سیستم زهکشی در گلدان اهمیت پیدا میکند و نباید نادیده گرفته شود.
اثر زهکشی بر سلامت ریشه
روش زهکشی گلدان بیشترین تأثیر را بر روی ریشه میگذارد. از جمله مزایای زهکشی گلدان بر سلامت ریشه عبارتند از:
– جلوگیری از خفگی و تنفس بهتر ریشه ها: جمع شدن آب اضافی در ته گلدان، مانعی برای تبادل هوا و رسیدن اکسیژن به ریشههای گیاه خواهد بود. ریشهها بدون اکسیژن نمیتوانند تنفس کنند و در نهایت دچار خفگی میشوند.
– ممانعت از پوسیدگی ریشه: وجود آب و رطوبت باعث میشود قارچها و باکتریهای زیانآور در خاک رشد کنند و زندگی گیاه را به خطر بیندازند. وجود این قارچها و باکتریها باعث پوسیدگی ریشه و در نهایت مرگ گیاه میشود.
– حفظ سلامت و شادابی گیاه: زهکشی موجب میشود رطوبت به طور نسبی در محیط گیاه فراهم باشد. در چنین شرایطی مواد مغذی خاک راحتتر جذب گیاه میشود و شادابی و سلامت گیاه را به همراه دارد.
جلوگیری از پوسیدگی و آفات
جلوگیری از آفات و بیماریهای گیاهی موضوع دیگری است که اهمیت روش زهکشی گلدان را آشکار میکند. قارچها و باکتریهایی که در اثر رطوبت در خاک تکثیر پیدا کردهاند، از طریق ریشه به ساقه و برگهای گیاه انتقال مییابند که این امر سلامت گیاه را به خطر میاندازد. سرایت بیماری به گیاه باعث پوسیدگی ریشه و از بین رفتن گیاه میشود. تنها با یک زهکشی ساده میتوان از وقوع چنین مشکلاتی پیشگیری کرد.
روشهای زهکشی گلدان | |||
روشها | توضیحات | مزایا | نکات مهم |
استفاده از گلدان مناسب | دارای سوراخ زهکشی، دارای متریال مناسب با قدرت جذب آب و رطوبت | زهکشی مناسب، رشد بهتر و حفظ شادابی گیاه | در صورتی که گلدان فاقد سوراخ زهکشی باشد با استفاده مته دو یا سه سوراخ در آن ایجاد کنید |
استفاده از خاک مناسب | استفاده از خاکهای مغذی با مواد آلی مورد نیاز، ترکیب خاک با مواد شنی و ماسهای | بهبود زهکشی، خروج سریع آب | استفاده از خاک باغچهای و خاکهای رسی به تنهایی کافی نیست و باید با ماسه درشت و مواد شنی مانند پرلیت و کوکوپیت ترکیب شود |
لایهگذاری با سنگریزه | استفاده از سنگریزه و موادی مانند سفال شکسته و یا مواد بازیافتی در ته گلدان | بهبود زهکشی، جلوگیری از بیرون ریختن خاک از سوراخهای زهکشی،حفظ محیط زیست | سنگریزهها نباید باعث گرفتگی سوراخ زهکشی شوند |
استفاده از توری پلاستیکی و فلزی | قرار دادن توری پلاستیکی و یا توری فلزی در ته گلدان | مؤثر در بهبود زهکشی | استفاده از توریهای ضخیم و محکم |
آبیاری صحیح | آبیاری گلدان در زمان خشک شدن سطح خاک | بهبود رشد و شادابی گیاه | آبیاری با استفاده از آبپاش و به صورت یکنواخت |
روشهای زهکشی گلدان در خانه
برای اینکه گلدان از زهکشی خوبی برخوردار باشد و آب اضافی به راحتی از آن خارج شود، روشها و راهکارهای متعددی وجود دارد. به کارگیری چندین روش زهکشی گلدان موجب بهبود رشد گیاه میشود. دکوری شیک تنها ملاک انتخاب گلدان نباید باشد. گلدانی که گیاه طبیعی در آن کاشته میشود معیارهای خاص خود را دارد. زهکشی مناسب مهمترین معیاری است که در انتخاب گلدان در نظر گرفته میشود. بنابراین هنگام انتخاب و خرید گلدان باید آن را از لحاظ قابلیتهای زهکشی بررسی کنید. البته برخی از روشهای مؤثر نیز میتوانند به بهبود زهکشی گلدان کمک کنند. در ادامه به برخی از روشهایی که میتوانید برای زهکشی گلدان به کار بگیرید اشاره میکنیم.
استفاده از سوراخ ته گلدان
انتخاب گلدان مناسب، اولین و مؤثرترین روش زهکشی گلدان است. بر این اساس، گلدانی را که انتخاب میکنید باید از لحاظ داشتن سوراخهای زهکشی مورد بررسی قرار گیرد. دقت کنید گلدان انتخابی باید حداقل دو یا سه سوراخ داشته باشد. منافذ و سوراخها باید کاملاً باز بوده و گرفتگی نداشته باشند. اگر سوراخ گلدان گرفته بود، باید با استفاده از مته یا ابزار مناسب دیگر باز شود. برخی گلدانها مانند گلدانهای سنگی و سفالی خاصیت جذب آب و رطوبت را دارند. از این رو آب به مدت کمتری در خاک میماند و فرصت بیشتری برای تهویه و عبور جریان هوا به ریشهها فراهم میشود.
آبنما خانگی کوچک کد AB452 با گیاه یشم و دو عدد شمع سنگی
آبنما سنگی خانگی دو گیاه کد AB652 همراه با گیاه آگاو و دو عدد شمع سنگی
لایهگذاری با سنگریزه، سفال شکسته یا پرلیت
استفاده از سنگریزه و مواد مشابه مانند سفال شکسته، پرلیت و پوکه معدنی نیز روش مؤثری برای بهبود زهکشی در گلدان است. قبل از اینکه گیاه را در گلدان بکارید، در ته آن مقداری از این مواد را ریخته سپس خاک را اضافه کنید. این کار کمک میکند آب اضافی راحتتر و سریعتر از گلدان خارج شود.
استفاده از توری پلاستیکی یا مش
استفاده از ابزارهایی مانند توری پلاستیکی یا توری فلزی (مش) نیز به روش زهکشی گلدان کمک میکند. بعد از اینکه سنگریزهها را در ته گلدان ریختید میتوانید یک تکه توری پلاستیکی یا توری فلزی بر روی آن قرار دهید. این وسایل مانند یک لایه جداکننده عمل کرده و از نفوذ خاک به داخل سنگریزهها جلوگیری میکنند.در این صورت وقتی گلدان را آبیاری میکنید به خوبی متوجه میشوید که آب به سرعت از آن خارج میشود. استفاده از توری همچنین موجب میشود خاک از سوراخهای گلدان به بیرون نریزد.
ترکیب خاک مناسب
روش زهکشی گلدان به موارد اشاره شده در بالا محدود نمیشود. ترکیب خاک مناسب یک روش مؤثر برای زهکشی و خروج آب اضافی از گلدان است. مخلوطی از مواد شنی مانند ماسه و پرلیت در خاک گلدان، خاصیت زهکشی خاک را افزایش میدهد. علاوه بر این موارد میتوانید خاک برگ، پوکه معدنی، پوست برنج و موادی از این دست را با خاک گلدان مخلوط کنید. استفاده از این مواد علاوه بر ایجاد خاصیت زهکشی گلدان، به افزایش مواد مغذی خاک نیز کمک میکند.
به نقل از وب سایت rhs.org.uk :
«مخلوطی از کمپوست به همراه مواد شنی برای گیاهان آپارتمانی مناسبتر است که باید به نسبت با یکدیگر ترکیب شوند. اگر چه خاکهای رسی حاصلخیز هستند؛ ولی زهکشی ضعیفی دارند. استفاده از مواد شنی مانند ماسه درشت در کنار خاکهای رسی به بهبود زهکشی کمک میکند. خاکهای شنی با اینکه زهکشی خوبی دارند، اما قادر به حفظ مواد مغذی در خود نیستند. از این رو ترکیب خاکهای رسی و خاکهای شنی برای استفاده در گلدانها مناسبتر است.»
آبیاری مناسب
شاید باور نکنید! اما آبیاری مناسب نیز به بهبود روش زهکشی گلدان کمک میکند. برای این کار تنها کافی است آبیاری را درست و با رعایت نکات زیر انجام دهید:
– آبیاری نباید به مقدار زیاد و بیش از اندازه باشد. آبیاری زیاد باعث تهنشین و سفت شدن خاک شده و زهکشی را کاهش میدهد.
– هر بار که گلدان را آبیاری میکنید سطح خاک باید حداقل دو الی سه سانتیمتر خشک شده باشد.
– برای گیاهانی که ریشههای بلندی دارند میتوانید آبیاری را از پایین گلدان انجام دهید.
انتخاب گلدان با متریال مناسب
انتخاب گلدان با متریال مناسب در روش زهکشی گلدان تأثیر قابل ملاحظهای دارد. گلدانهایی که از جنس سفال، سنگ و سرامیک هستند خاصیت زهکشی بهتری دارند. انتخاب گلدان مناسب تأثیر مستقیمی در رشد و شادابی گیاهان دارد. این مواد، آب و رطوبت خاک را به خود جذب کرده و موجب میشوند ریشهها بهتر تنفس کنند.
انتخاب گلدان با زهکشی مناسب
گلدانها از نظر جنس، اندازه و طراحی انواع مختلفی دارند. شناخت ویژگیهای گلدان به شما کمک میکند برای گیاهانی که در منزل نگهداری میکنید گلدان مناسبی انتخاب کنید. انتخاب گلدان مناسب یک نکته ظریف در نگهداری و پرورش گیاهان آپارتمانی است. یک گلدان خوب با ویژگیهای مناسب، گیاه شما را تا سالیان سال زنده و باطراوت نگه میدارد.
ویژگیهای گلدان با زهکشی خوب
زهکشی خوب اولین و مهمترین ویژگیای است که برای گلدان باید در نظر گرفته شود. انتخاب گلدان به عنوان کادو برای خونه جدید ایده جالب و مسرتبخش است. در این زمان هم باید گلدانی را انتخاب کنید که از هر لحاظ برای رشد گیاه مناسب باشد. اگر میخواهید بدانید چه گلدانهایی زهکشی خوبی دارند به نکات زیر توجه کنید:
– سوراخهای زهکشی: گلدانی زهکشی خوبی دارد که در انتهای آن دو یا سه سوراخ تعبیه شده باشد. هنگام کاشت گیاه در گلدان سعی نکنید این منافذ و سوراخها را بگیرید. منافذ و سوراخهای گلدان به تخلیه آب اضافی خاک کمک کرده و در نتیجه رشد بهتر گیاه را موجب میشوند.
– جنس مناسب: نوع جنس و متریال گلدان، موضوع دیگری است که در روش زهکشی گلدان میتواند مؤثر واقع شود. گلدانهایی که از جنس سفال، سنگ و سرامیک ساخته میشوند از لحاظ زهکشی و خروج آب از گلدان مناسبترند.
– اندازه و طراحی گلدان: گلدان انتخابی برای کاشت گیاه باید اندازه مناسبی داشته باشد. هر چه دهانه گلدان بازتر طراحی شده باشد، به زهکشی بهتر کمک میکند.
آبنما خانگی کوچک کد AB452 با گیاه یشم و دو عدد شمع سنگی
آبنما سنگی خانگی دو گیاه کد AB652 همراه با گیاه آگاو و دو عدد شمع سنگی
گلدان مناسب چه گیاهانی نیاز به زهکشی بیشتری دارند؟
به طور معمول کاکتوسها و گیاهان برگگوشتی (ساکولنتها) مانند آلوئهورا، کالانکوئه، گیاه یشم و… به زهکشی بیشتری نیاز دارند. بنابراین روش زهکشی گلدان برای این گیاهان اهمیت خاص و ویژهای پیدا میکند. این گیاهان قادرند آب زیادی در برگها و ساقههای خود ذخیره کنند. به همین دلیل خاک این گیاهان باید از زهکشی خوبی برخوردار باشد تا دچار پوسیدگی نشوند. همچنین گیاهانی مانند پتوس و اوبریتا نیز به زهکشی خوبی نیاز دارند. بدون زهکشی مناسب این گیاهان نیز دچار پوسیدگی شده و از بین میروند.
اشتباهات رایج در زهکشی گلدان و راه حلها
انتخاب گلدان نامناسب اولین اشتباه رایج در زهکشی گلدان است. گلدانها از لحاظ جنس و اندازه باید مناسب گیاه باشند. استفاده از گلدانهای خیلی بزرگ یا خیلی کوچک و یا گلدانهای فاقد سوراخ زهکشی باعث محدود شدن ریشه و در نتیجه پوسیدگی آن میشود. استفاده از خاک سنگین و آبیاری بیش از حد از لحاظ زهکشی مشکلاتی برای گیاه به بار میآورد. توجه به نکات مهم در کاشت و نگهداری از گیاه راهحلهای سادهای هستند که به شما کمک میکنند به خوبی از گیاهان خود مراقبت کنید. این نکات عبارتند از:
– استفاده از گلدان با سوراخ زهکشی: قبل از کاشت گیاه به سوراخ زهکشی گلدان توجه کنید. اگر گلدان فاقد سوراخ بود، با استفاده از مته تعدادی سوراخ در ته آن ایجاد کنید.
– ترکیب مناسب خاک: خاک هر چه سبکتر باشد، زهکشی بهتری خواهد داشت. مخلوط پرلیت و ماسه به افزایش نرمی و تخلخل خاک کمک میکند.
– آبیاری متعادل: یکی از نکات مهم و ظریف در مورد زهکشی گلدان، آبیاری متعادل است. آبیاری نباید بیش از حد باشد و باید به تدریج و آرام صورت بگیرد تا آب اضافی از سوراخهای ته گلدان خارج شود. میزان آبیاری به رطوبت موجود در محیط نیز بستگی دارد. در محیطهای گرم و خشک، میزان تبخیر آب بیشتر است و در نتیجه خاک زودتر خشک میشود. در چنین محیطهایی دفعات آبیاری قاعدتاً بیشتر خواهد بود. در مقابل، در محیط های مرطوب که آب دیرتر تبخیر میشود، خاک به مدت بیشتری رطوبت خود را حفظ میکند. بنابراین در این محیط ها آبیاری با فاصله زمانی بیشتری انجام میشود. در کنار آبنمای کوچک برای بالکن، هم رطوبت نسبی برای گیاهان فراهم میشود و هم زیبایی و جذابیتشان چند برابر به نظر میآید.
– استفاده از گلدان با متریال مناسب: از گلدانهایی استفاده کنید که آب و رطوبت را به خود جذب میکنند تا آب اضافی در خاک نماند. استفاده از گلدان سنگی مدرن هم از این لحاظ مناسب است و هم به دکور خانه جلوهای شیک و خاص میبخشد.
بستن سوراخ ته گلدان
برخی تصور میکنند سوراخهایی که در ته گلدان تعبیه میشوند اهمیتی ندارند و یا ممکن است به دلیل خروج آب از آن کلافه شوند و سوراخهای ته گلدان را ببندند. این عمل به خصوص برای گیاهانی مانند کاکتوسها بسیار مضر است و رشد آنها را مختل میکند. بهترین کار این است که یک زیر گلدانی در ته گلدان قرار دهید و اجازه دهید آب اضافی از آن خارج شود. در نهایت میتوانید آب زیر گلدانی را تخلیه کنید.
استفاده زیاد از خاک سنگین
ترکیب خاک یک امر مهم در روش زهکشی گلدان است. خاک اگر از ترکیب مناسبی تشکیل نشده باشد به مرور زمان و در اثر آبیاری، سفت و متراکم میشود. گیاهان در خاکی که سفت و سنگین باشد به راحتی رشد نمیکنند. زهکشی در خاک سنگین کند و ضعیف میشود و اجازه نمیدهد اکسیژن به اندازه کافی به گیاه برسد. ترکیب خاکبرگ و خاک رس باعث سنگین شدن خاک میشود. خاکی که سنگین باشد رطوبت را در خود نگه میدارد و آبشویی را کاهش میدهد.
تست زهکشی گلدان قبل از کاشت گیاه
روشهای سادهای وجود دارد که با انجام آن میتوانید میزان زهکشی خاک را آزمایش کنید. در ادامه به برخی از این روشها اشاره میکنیم:
– ریختن آب در گلدان: گلدان خالی را با آب پر کنید. اگر آب به سرعت از آن خارج شود نشان میدهد گلدان زهکشی خوبی دارد.
– فشرده کردن خاک در دست: کمی از خاکی که میخواهید در گلدان بریزید بردارید و با دست بفشارید و پس از چند ثانیه رها کنید. پس از رها کردن اگر خاک به سرعت به حالت و شکل اولیه خود برگردد نشان از زهکشی خوب آن دارد.
– بررسی آب بر روی سطح خاک: مقداری آب بر روی خاک گلدان بریزید و زمان خروج آب از آن را بررسی کنید. اگر آب به سرعت از خاک عبور کند، نشان میدهد که خاک زهکشی خوبی دارد. اگر گلدان زهکشی خوبی نداشته باشد، آب بر روی خاک میماند و دیرتر به داخل آن نفوذ میکند. در چنین مواقعی حتماً گلدان تعویض کرده و از ترکیب خاک مناسب استفاده کنید.
آبنما خانگی کوچک کد AB452 با گیاه یشم و دو عدد شمع سنگی
آبنما سنگی خانگی دو گیاه کد AB652 همراه با گیاه آگاو و دو عدد شمع سنگی
جمع بندی
زهکشی یکی از عوامل مهم و کلیدی در رشد و حفظ سلامت گیاهان است. با شناخت و رعایت اصول مهم در روش زهکشی گلدان میتوانید به شادابی و سلامت گیاهان خود کمک کنید. استفاده از گلدان مناسب با سوراخ زهکشی و استفاده از خاک سبک باعث بهبود زهکشی میشوند. همچنین به کارگیری تکنیکهای مؤثر مانند استفاده از سنگریزه و یا توریهای مشبک در ته گلدان موجب زهکشی بهتر گلدان میشود. آبیاری صحیح و کنترل آن نیز میتواند در زهکشی گلدان تأثیرگذار باشد.اگر به دنبال گلدانی خاص، ماندگار و متفاوت هستید،برای مشاوره با این شماره 09123470454 تماس بگیرید.
پرسشهای متداول
1- اگر گلدان سوراخ نداشته باشد، چطور زهکشی کنیم؟
اگر گلدان شما سوراخ زهکشی ندارد میتوانید از روشهایی مانند ریختن لایهای از سنگریزه، پوکه معدنی و یا سفال شکسته در ته گلدان استفاده کنید. همچنین استفاده از مواد بازیافتی مانند بطریهای آب معدنی و موادی از این قبیل علاوه بر اینکه به حفظ محیط زیست کمک میکند، باعث بهبود زهکشی گلدان نیز میشود. ترکیب خاک با مواد شنی مانند ماسه دو بار شور، پرلیت و کوکوپیت نیز میتواند در زهکشی بهتر گلدان مؤثر باشد.
2- استفاده از سنگ ریزه یا لیکا در ته گلدان مفید است؟
استفاده از این مواد برای بهبود زهکشی گلدان مفید و مؤثر خواهد بود. با این حال استفاده از این روش به تنهایی چندان کارساز نیست. ترکیب خاک و انتخاب گلدان مناسب با سوراخ زهکشی بیشترین تأثیر را در بهبود زهکشی گلدان دارند.
3- خاک بدون زهکشی چه مشکلاتی برای گیاه ایجاد میکند؟
اگر خاک زهکشی خوبی نداشته باشد، ریشه گیاه دچار پوسیدگی شده و مشکلاتی از قبیل کاهش رشد گیاه، پژمردگی، زرد شدن، ریزش برگها و… را به وجود میآورد. در خاک بدون زهکشی مناسب، آب در ته گلدان جمع میشود. در این حالت قارچها و باکتریهای مضر فرصت رشد پیدا کرده و باعث سرایت بیماری به گیاه میشوند. خاکی زهکشی خوبی دارد که از ترکیب ماسه درشت و مواد شنی مانند ورکومیت و کوکوپیت تشکیل شده باشد.