روش تعویض گلدان – چرا و چه زمانی باید گلدان گیاه خود را عوض کنیم؟

روش تعویض گلدان به شکل صحیح و اصولی، یک اصل مراقبتی از گیاهان است که به شادابی و رشد بهتر آنها کمک میکند. کلیه مراحل از خارج کردن گیاه از گلدان قبلی تا کاشت و مراقبتهای پس از آن باید به دقت انجام شود تا گیاه، سالم و سرحال باشد. تعویض گلدان باید به موقع و در زمان مناسب صورت بگیرد تا گیاه با محیط جدید سازگار شده و به رشد خود ادامه دهد.
چرا و چه زمانی باید گلدان گیاه را عوض کنیم؟
روش تعویض گلدان باید به صورت گام به گام و مرحله به مرحله انجام شود. وقتی گیاه به اندازه کافی رشد میکند، ریشههای آن در همه جای گلدان گسترش پیدا کرده و خاک، کیفیت خود را از دست میدهد. به همین دلیل هر چند وقت یکبار باید گلدان را عوض کرد.
تعویض گلدان؛ برای رشد بهتر یا درمان مشکلات؟
روش تعویض گلدان هم برای رشد بهتر گیاه خوب است و هم به درمان مشکلات موجود در آن کمک میکند. خاک نامرغوب، عدم زهکشی و بیماریها و آفتها اغلب مشکلاتی هستند که رشد گیاه را تحت تأثیر قرار میدهند. برای رفع چنین مشکلاتی و بهبود شرایط رشد گیاه، باید اقدام به تعویض گلدان کرد. وجود ترک خوردگی و شکستگی در گلدان نیز ایراد دیگری است که با تعویض گلدان میتوان آن را برطرف کرد. استفاده از گلدان مناسب، یک دکوری شیک به حساب میآید و به ایجاد طراوت در محیط خانه کمک میکند.
بهترین زمان سال برای تعویض گلدان
فصل بهار و تابستان بهترین زمان برای تعویض گلدان است. گیاه در این زمان، در حال رشد و فعالیت بوده و سریعتر با محیط جدید سازگار میشود. در این زمان همچنین هوا به اندازه کافی گرم است و امکان آسیب و سرمازدگی به ریشهها وجود ندارد. بنابراین بهتر است تعویض گلدان را به این زمان موکول کنید.
به نقل از وب سایت rhs.org.uk :
«تعویض گلدان حداقل هر سه تا پنج سال باید صورت بگیرد. فصل بهار و تابستان زمان مناسبی برای تعویض گلدان است. در این فصول، گیاهان شروع به رشد و فعالیت کرده و میتوانند در فضای جدید گسترش پیدا کنند. در فصل پاییز و زمستان که رشد گیاه تقریباً متوقف میشود، از تعویض گلدان باید خودداری کرد.»
نکات مهم در تعویض گلدان | |
نکات | توضیحات |
انتخاب گلدان مناسب | جنس مناسب، دارای سیستم زهکشی، دارای اندازه و سایز استاندارد، عدم استفاده از گلدان خیلی بزرگ یا خیلی کوچک، عدم استفاده از جنس نامناسب مانند جنسهای پلاستیکی و فلزی |
استفاده از ابزار و وسایل مخصوص | استفاده از بیلچه مخصوص و قیچی باغبانی جهت هرس کردن و بریدن ساقه و برگهای اضافی |
استفاده از خاک مرغوب | سبک و متخلخل، دارای مواد مغذی، PH مناسب بین 6 تا 7 |
نشانههایی که وقت تعویض گلدان را نشان میدهند
عموماً هر دو یا سه سال یکبار، گلدان گیاهان آپارتمانی را تعویض میکنند. با این حال علائمی وجود دارند که نشان میدهند باید گلدان را تعویض کنید. در روش تعویض گلدان باید به این علائم توجه کرد. در ادامه به این نشانهها اشاره میکنیم.
ریشههای بیرونزده از کف یا دهانه گلدان
بعد از چند مدت ریشهها به قدری بزرگ میشوند که از اطراف یا از سوراخ زهکشی گلدان بیرون میزنند. در این زمان باید نسبت به تعویض گلدان اقدام کرد.
خشک شدن سریع خاک یا بیحال شدن گیاه
وقتی مشاهده کردید که خاک گلدان خشک و فشرده شده، زمان تعویض گلدان فرا رسیده است.
رشد کم یا توقف رشد گیاه
اگر احساس کردید رشد گیاه کم و یا متوقف شده بهتر است اقدام به تعویض گلدان کنید. این امر نشان میدهد که منابع و مواد مغذی خاک کاهش پیدا کرده و گیاه رشد نمیکند.
کوچک شدن برگها
کوچک شدن برگها نیز نشانه دیگری برای تعویض گلدان است. در این زمان مشاهده میشود که برگهای جدید نسبت به برگهای قدیمی پهن و بزرگ نیستند. این موضوع به دلیل کمبود مواد مغذی خاک است که با تعویض گلدان حل میشود.
پیچ خوردگی ریشه
پیچ خوردگی ریشهها میتواند دلیل دیگری برای تعویض گلدان باشد. در هم تنیدگی و مارپیچی شدن ریشهها به علت کمبود فضا برای رشد گیاه است. در این زمان نیز باید گلدان را تعویض کنید.
آبنما خانگی کوچک کد AB452 با گیاه یشم و دو عدد شمع سنگی
آبنما سنگی خانگی دو گیاه کد AB652 همراه با گیاه آگاو و دو عدد شمع سنگی
وسایل مورد نیاز برای تعویض گلدان
روش تعویض گلدان شامل ابزار و وسایل مخصوصی است که بتوان گیاه را بدون آسیب به گلدان جدید انتقال داد. استفاده از ابزاری مانند قیچی باغبانی، بیلچه و وسایلی از این دست کمک میکند ریشه گیاه هنگام خارج کردن از گلدان قبلی آسیب نبیند و در شرایط محیطی مناسبتری قرار بگیرد.
لیست کامل ابزارهای موردنیاز
ابزارهای مورد نیاز در روش تعویض گلدان شامل موارد زیر است:
– گلدان جدید: گلدان، اولین وسیلهای است که برای تعویض گلدان به کار میآید. گلدان جدید باید بر اساس اندازه گیاه و سایز گلدان قبلی انتخاب شود. بررسی سوراخهای زهکشی گلدان از دیگر الزامات انتخاب گلدان جدید است. گلدان جدید باید حداقل دو یا سه سوراخ داشته باشد تا آب به راحتی از آن خارج شود.
– بیلچه: استفاده از این وسیله نیز برای تعویض گلدان لازم است. بیلچه باید باریک باشد تا به راحتی در خاک فرو رود و بتوان به وسیله آن گیاه را بدون آسیب بیرون آورد.
– دستکش: دستکش یکی دیگر از وسیلههای مورد نیاز برای تعویض گلدان است. هنگام تعویض گلدان سعی کنید دستکش باغبانی بپوشید تا دست در اثر تماس با خاک یا گیاهان تیغدار آسیب نبیند.
– آبپاش: استفاده از آبپاش برای آبیاری به حفظ رطوبت گیاه کمک میکند. هنگام آبیاری با آبپاش دقت کنید که به ساقه و برگهای گیاه آسیبی وارد نشود.
– قیچی باغبانی یا چاقوی تیز: قیچی یا چاقوی باغبانی یک ابزار مهم برای تعویض گلدان است. برای هرس کردن و بریدن شاخهها و برگهای اضافی باید از قیچی یا چاقوی تیز استفاده کرد.
نکاتی برای انتخاب خاک مناسب
انتخاب خاک مناسب یکی از مهمترین نکات در روش تعویض گلدان است. خاکی که برای کاشت گیاهان آپارتمانی استفاده میکنید باید از ویژگیهای زیر برخوردار باشد:
– متناسب با نوع گیاه: اینکه گیاه شما از چه نوعی است و چه نیازهایی دارد در انتخاب خاک مناسب تأثیر دارد.
– زهکشی خوب: خاک گلدان باید نرم، سبک و متخلخل باشد تا آب اضافی به سرعت از آن خارج شود. هر چه فضا و منافذ بین ذرات خاک بیشتر باشد، امکان تهویه و عبور جریان هوا در آن بیشتر میشود.
– دارای منابع و مواد مغذی: گیاه منابع مورد نیاز را برای رشد از خاک به دست میآورد. بنابراین باید از خاکی در گلدان استفاده کرد که دارای منابع لازم و مواد مغذی کافی باشد.
– عاری از آفات و بیماریها: هیچ نوع آفات، بیماریها و علف هرز نباید در خاک وجود داشته باشد. وجود چنین عارضههایی در خاک مانع رشد و توسعه گیاه خواهد شد.
– pH خاک: اکثر گیاهان آپارتمانی در pH بین 6 تا 7 رشد خوبی دارند. بنابراین بهتر است خاکی را تهیه کنید که از این نظر آزمایش شده باشد.
ضدعفونی کردن ابزارها و گلدان جدید
ضدعفونی کردن ابزارها و وسایل یکی از مهمترین نکات در روش تعویض گلدان است. اگر وسایل و ابزار باغبانی آلوده باشند ممکن است باعث سرایت بیماری به گیاه و در نهایت از بین رفتن آن شوند. برای ضدعفونی و تمیز کردن وسایل میتوانید از محلول سفید آب و کلر (کلرین 10 درصد)، محلول آب و سرکه و یا پراکسید هیدروژن 3 درصد استفاده کنید.
مراحل تعویض گلدان (آموزش مرحلهبهمرحله)
روش تعویض گلدان مراحل مختلفی را شامل میشود. اگر کلیه مراحل با دقت و مهارت کافی انجام شوند، گیاه شما پس از مدتی با محیط جدید سازگار شده و رشد بهتری خواهد داشت. در ادامه، آموزش مرحله به مرحله تعویض گلدان را برای شما عنوان میکنیم.
آمادهسازی گیاه برای انتقال
میتوانید دو یا سه روز قبل از تعویض گلدان، گیاه را آبیاری کنید تا خاک آن مرطوب شود. در صورتی که خاک کمی مرطوب باشد، گیاه راحتتر از گلدان خارج میشود.
درآوردن گیاه از گلدان قبلی
این مرحله از روش تعویض گلدان حساسیت زیادی دارد. ابتدا یک بیلچه باریک یا یک تکه چوب را در خاک گلدان فرو کرده و گلدان را کج کنید. میتوانید به دیواره و انتهای گلدان چند ضربه بزنید تا گیاه از گلدان خارج شود. این کار را به آرامی و با ملایمت انجام دهید. اگر ریشه خیلی گسترش پیدا کرده باشد به دیوارههای گلدان میچسبد که باید به نرمی و آهسته از آن جدا شود.
آبنما خانگی کوچک کد AB452 با گیاه یشم و دو عدد شمع سنگی
آبنما سنگی خانگی دو گیاه کد AB652 همراه با گیاه آگاو و دو عدد شمع سنگی
بررسی و تمیز کردن ریشهها
تمیز کردن ریشهها یکی دیگر از اقدامات واجب در روش تعویض گلدان است. بعد از اینکه گیاه را از گلدان خارج کردید خاک اضافی و چسبیده به آن را با دست جدا و تمیز کنید. ضمن تمیز کردن ریشهها مراقب باشید تا آسیب نبینند.
آماده کردن گلدان جدید و زهکشی
در این مرحله از روش تعویض گلدان، گلدان جدید را تمیز و ضد عفونی کنید. برای اینکه خاک از سوراخهای زهکشی خارج نشود میتوانید در کف گلدان یک توری فلزی قرار دهید یا مقداری سنگریزه در آن بریزید. سپس یک سوم گلدان را پر از خاک کنید تا آماده انتقال گیاه باشد.
کاشت گیاه در گلدان تازه و تثبیت آن با خاک
حالا گیاه را در گلدان جدید قرار دهید و تا سر گلدان را پر از خاک کنید. گیاه را طوری قرار دهید که صاف و کاملاً وسط گلدان باشد. قسمت بالایی ساقه نباید در زیر خاک قرار بگیرد. اگر ساقه در زیر خاک بماند، رشد و برگدهی گیاه با اختلال مواجه میشود.
آبیاری اولیه پس از تعویض
آبیاری، آخرین مرحله از روش تعویض گلدان است. آبیاری باید آرام و به طور ملایم صورت بگیرد. آبیاری باید تا حدی باشد که خاک کمی مرطوب شود. تا وقتی که گیاه به محیط جدید عادت کند، از آبیاری زیاد و خیس کردن کامل خاک خودداری کنید.
نکات طلایی برای انتخاب گلدان جدید
عوامل متعددی در انتخاب گلدان مناسب تأثیر دارند. در ادامه نکاتی را برای شما عنوان میکنیم که برای انتخاب گلدان باید در نظر گرفته شوند:
– نیازهای گیاه: نیازهای گیاهان با یکدیگر متفاوت است. برای مثال کاکتوسها و گیاهان برگگوشتی نیازهای متفاوتی با گیاهان علفی دارند. با توجه به نوع ریشه و رشد گیاه باید گلدان مناسب را انتخاب کنید. گیاهانی که ریشههای آنها به صورت عمودی رشد میکند، به گلدانهایی با عمق زیاد و گیاهانی که رشد ریشه در آنها به صورت افقی است به گلدانهای پهن نیاز دارند.
– شرایط محیط: این عامل نیز در انتخاب گلدان تأثیرگذار است. اگر گلدان شما در محیطی پر نور قرار میگیرد بهتر است از گلدانهایی به رنگ روشن استفاده کنید. به طور کلی استفاده از گلدان سنگی مدرن در شرایط محیطی مختلف میتواند نیازهای گیاهان را پاسخ دهد.
– دما و رطوبت: گلدانها با توجه به دما و رطوبت محیط نیز انتخاب میشوند. اگر محیط زندگی شما گرم و مرطوب است توصیه میشود حتماً از گلدانهای سنگی و سفالی استفاده کنید.
– تناسب با دکوراسیون: اگر گلدان با دکوراسیون منزل هماهنگ باشد، تأثیر فوقالعادهای در چشمگیرتر شدن فضا میگذارد.
انتخاب جنس گلدان (پلاستیکی، سفالی، سیمانی…)
گلدانها از جنسهای مختلفی ساخته میشوند. گلدانهای پلاستیکی، سفالی، سرامیکی، بتنی و فلزی از انواع گلدانهایی هستند که در بازار دیده میشوند. هر یک از این گلدانها ویژگیهای خاصی دارند که در ادامه به آن پرداخته میشود:
– گلدان سفالی: جذب آب و رطوبت مهمترین ویژگی این گلدانهاست. این ویژگی، شرایط تنفس بهتر را برای ریشههای گیاه فراهم میکند.
– گلدان پلاستیکی: مهمترین مزیت این گلدانها، سبکی، مقاومت و ارزان بودن آنهاست. گلدانهای پلاستیکی تنوع بالایی دارند و در طرحها و رنگهای مختلف ساخته میشوند.
– فلزی: از انواع گلدانهای مدرن میتوان به این نوع گلدانها اشاره کرد. عدم وجود منافذ در این گلدانها موجب میشود که برای کاشت گیاهان طبیعی مناسب نباشند.
– سرامیکی: این گلدانها بسیار زیبا و براق هستند. این گلدانها نیز آب و رطوبت را به خود جذب کرده و شرایط بهتری برای رشد گیاه فراهم میکنند.
– گلدان سنگی: این گلدانها هم مدرن و زیبا هستند و هم شرایط خوبی برای رشد و پرورش گیاهان دارند. قابلیت جذب آب و رطوبت، امکان تهویه ریشهها و عبور جریان هوا از ویژگیهای این گلدانهاست. گلدانهای سنگی به عنوان کادو برای خونه جدید نیز گزینه ایدهآلی به شمار میروند.
انتخاب اندازه گلدان مناسب با اندازه گیاه
یکی از مهمترین فاکتورها در روش تعویض گلدان، انتخاب گلدان از نظر سایز و اندازه است. گلدان خیلی بزرگ یا خیلی کوچک، سلامت و رشد گیاه را تحتالشعاع قرار میدهد. بهترین کار این است که شما یک یا دو سایز بزرگتر از گلدان قبلی تهیه کرده و گیاه را در آن بکارید.
اهمیت وجود سوراخ زهکشی در گلدان
وجود سوراخ زهکشی موضوع دیگری است که در روش تعویض گلدان در نظر گرفته میشود. وجود سوراخ زهکشی در ته گلدان باعث میشود آب اضافی به سرعت از خاک خارج شود. خروج آب اضافی در گلدان برای جلوگیری از پوسیدگی و ایجاد بیماریهای قارچی در گیاه مفید است.
آبنما خانگی کوچک کد AB452 با گیاه یشم و دو عدد شمع سنگی
آبنما سنگی خانگی دو گیاه کد AB652 همراه با گیاه آگاو و دو عدد شمع سنگی
مراقبتهای بعد از تعویض گلدان
بعد از اینکه گیاه را به گلدان جدید منتقل کردید باید مراقبتهای لازم را به عمل آورید تا گیاه به شرایط جدید عادت کند. گیاهان از لحاظ آبیاری، میزان نور و رطوبت نیازهای خاصی دارند. با شناخت این نیازها و رعایت نکات مراقبتی، گیاهان شادابی و طراوت خود را حفظ میکنند.
میزان آبیاری و نور مورد نیاز
میزان آبیاری به نوع گیاه و میزان رطوبت در محیط بستگی دارد. در فصل گرما رطوبت هوا به حداقل میرسد و نیاز گیاه به آبیاری بیشتر میشود. در فصول گرم، هفتهای یک یا دوبار و در فصول سرد، دو هفته یکبار گیاهان را آبیاری کنید. گیاهان در کنار آبنمای کوچک برای بالکن نیز میتوانند رطوبت مورد نیاز را دریافت کنند. همچنین گیاهان را باید در معرض نور کافی قرار دهید تا منبع لازم برای فتوسنتز را داشته باشند. تابش نور غیر مستقیم یعنی نوری که از پشت پنجره و پرده بتابد برای انواع گیاهان آپارتمانی مناسبتر است.
بایدها و نبایدهای کوددهی بعد از تعویض
یکی از مهمترین ترفندها در روش تعویض گلدان، استفاده مناسب از کودهای طبیعی و شیمیایی است. زمانی که گیاه به گلدان جدید منتقل میشود رشد آن برای مدتی متوقف میشود تا گیاه با شرایط جدید وفق پیدا کند. در این مدت یعنی تا یک ماه پس از تعویض گلدان از کوددهی خودداری کنید. پس از یک ماه میتوانید کودهای مناسب به گیاه بدهید. کوددهی بهتر است همراه با آبیاری و با فاصله زمانی (دو هفته الی یک ماه) صورت بگیرد.
چگونه شوک تعویض گلدان را کاهش دهیم؟
برای کاهش شوک هنگام تعویض گلدان اقدامات زیر میتوانند مؤثر واقع شوند:
– دادن آب قند به گیاه بعد از تعویض گلدان
– استفاده از آسپرین حل شده در آب
– هرس کردن و بریدن شاخ و برگهای اضافی بعد از تعویض گلدان
– حفظ رطوبت خاک
– استفاده از کودهای ضد شوک
اشتباهات رایج هنگام تعویض گلدان
اشتباهاتی از قبیل انتخاب گلدان نامناسب، تعویض گلدان در زمان نامناسب و یا استفاده از خاک نامرغوب میتوانند تأثیر سوئی بر رشد گیاه داشته باشند. گلدان سنگی ویژگیهای لازم برای رشد گیاه را دارد و یک انتخاب خوب و مناسب برای انواع گیاهان آپارتمانی به حساب میآید.
استفاده از گلدان خیلی بزرگ یا خیلی کوچک
گلدانهای خیلی بزرگ یا خیلی کوچک برای گیاهان مناسب نیستند. در گلدانهای بزرگ، آب به مدت بیشتری میماند و باعث پوسیدگی و گنداب شدن ریشهها میشود. گلدانهای خیلی کوچک نیز فضای کافی برای رشد و گسترش ریشه را ندارند.
پر کردن بیش از حد خاک
یکی دیگر از اشتباهات رایج در روش تعویض گلدان پر کردن بیش از حد خاک در گلدان است. خاکی که بیش از حد پر شده باشد یک محیط باتلاقی ایجاد میکند و ممکن است باعث گنداب شدن ریشهها شود.
آسیب رساندن به ریشهها
اگر گیاه با دقت از گلدان خارج نشود، ریشهها آسیب میبینند و ممکن است گیاه دچار شوک و پژمردگی شود.
آبیاری بیش از حد پس از تعویض
این امر نیز سلامت و رشد گیاه را تحت تأثیر قرار میدهد. آبیاری باید به تدریج و به اندازه انجام شود. آبیاری بیش از حد به مرور زمان به ریشهها آسیب رسانده و باعث پوسیدگی آنها میشود.
جمع بندی
روش تعویض گلدان باید به صورت صحیح و اصولی صورت گیرد تا سلامت و شادابی گیاه حفظ شود. انتخاب گلدان مناسب، استفاده از ابزارهای مخصوص و خاک مرغوب در حفظ سلامت گیاه بعد از تعویض گلدان مؤثرند. تعویض گلدان به طور معمول هر سال یا دو سال یک بار صورت میگیرد. علائمی از قبیل بیرون زدن ریشهها، کند شدن رشد گیاه و خشک شدن سریع خاک نشانههایی حاکی از تعویض گلدان هستند.اگر به دنبال گلدانی خاص، ماندگار و متفاوت هستید،برای مشاوره با این شماره 09123470454 تماس بگیرید.
سؤالات متداول
1ـ چند وقت یکبار باید گلدان را عوض کنیم؟
روش تعویض گلدان به نیازهای گیاه و شرایط محیطی بستگی دارد. برای گیاهانی مانند کاکتوسها که رشد متوسطی دارند، هر سال یا دو سال یک بار میتوان به تعویض گلدان اقدام کرد.
2ـ اگر بعد از تعویض، برگها زرد شدند چه کنیم؟
زردی برگها میتواند به دلیل آبیاری نامناسب، عدم دسترسی به نور و عاری بودن خاک از مواد آلی و مغذی و یا به دلیل وجود آفات و بیماریها باشد. برای درمان چنین مشکلی همه این موارد باید بررسی شده و از روشهای مناسب برای تقویت گیاه استفاده شود.
3ـ آیا تعویض گلدان در زمستان کار اشتباهی است؟
گیاهان معمولاً در فصل زمستان غیر فعال هستند؛ بنابراین در این فصل نباید اقدام به تعویض گلدان کرد.
4ـ چرا بعد از تعویض، گیاه پژمرده شده؟
شوک و استرس به دلیل تغییر محیط ممکن است باعث پژمردگی و ریزش برگهای گیاه شود.
مقاله بی نظیری بود
حتما استفاده میکنم
Salut, ech wollt Äre Präis wëssen.