راهنمای جامع ساخت و نصب آبنمای سیمانی خانگی: زیبایی، آرامش و دوام در خانه شما
آبنما دارای انواع و مدلهای مختلفی است و یکی از ویژگیهای انواع آبنماها، نوع مصالح و موادی است که در ساخت آن به کار میرود. کاربرد مواد مختلف در ساخت آبنماها، روی سبک، جذابیت و ظاهر محصولات تأثیر دارد. از مواد و مصالح پرکاربرد در ساخت این محصول دکوراتیو، میتوان به سیمان اشاره کرد. آبنماهای سیمانی در ابعاد و مدلهای مختلف برای استفاده در فضا و موقعیتهای گوناگون ساخته میشوند.
انواع آبنمای سیمانی خانگی
مدلهای مختلف آبنمای سیمانی خانگی، به عنوان یکی از دسته بندیهای پرکاربرد این محصول، قابلیت استفاده در فضاهای باز و داخلی را دارند. هر کدام از مدلهای آبنما با در نظر گرفتن شرایط و سلیقههای مختلف ساخته شدهاند که پرطرفدارترین مدلهای آن را در ادامه بررسی میکنیم.
جدول انواع آبنمای سیمانی و نوع کاربرد آنها
| مدل آبنما | نوع کاربرد |
|---|---|
| آبنمای دیواری | قابل اجرا در فضاهای داخلی و خارجی خانگی |
| مدل حوضچهای | بیشترین کاربرد در فضای خارجی مثل حیاط و بالکن |
| مدل صخرهای | قابل اجرا در فضای داخلی و خارجی خانهها |
| مدل فوارهای | قابلیت نصب در حیاط خانهها، بالکن و فضای داخل |
آبنمای دیواری
مدلهای دیواری آبنمای سیمانی خانگی را میتوان به راحتی در مکانهای مسکونی نصب کرد چون فضای کمی را اشغال میکنند. متناسب با مساحت خانهها نیز ابعاد و اندازه ساخت آنها با یکدیگر متفاوت است. همین امر باعث شده تا بتوان اندازه مناسب را متناسب با مساحت مکان یا خانه خود، انتخاب کرد.
آبنمای حوضچهای
آبنمای سیمانی خانگی حوضچهای باعث ایجاد حس طبیعی در محیط میشود. این آبنماها با عمقهای متفاوت ساخته میشوند و داخل آنها فوارهها و چراغهای گوناگون برای جذابیت بیشتر به کار میرود. این مدل آبنما برای حیاط و بالکن خانهها مناسبترند و در اطراف آنها میتوان از گلهای طبیعی و گلدانها برای جذابیت بیشتر استفاده کرد.
آبنمای فوارهای
تنوع سبک و مدل در آبنمای سیمانی خانگی فوارهای نیز بالاست و برای تمام سلیقهها و سبکها، میتوان یک مدل مناسب پیشنهاد داد. اگرچه آبنماهای فوارهای در فضاهای باز کاربرد بیشتری دارند ولی مدلهای کوچک آن را میتوان در حیاط خانهها، بالکن و فضای داخلی خانهها نصب کرد. استفاده از فواره در این آبنماها به عنوان اصلیترین ویژگی آن به شمار میآید. تنظیم ارتفاع آب نیز به موقعیت و شرایط مکان بستگی دارد.

آبنمای صخرهای
مشخصه اصلی در آبنمای سیمانی خانگی صخرهای، ظاهر خاص و طبیعی آن است که آب به صورت آبشاری از بالا به پایین جریان دارد. نمای طبیعی در آبنمای صخرهای یکی از ویژگیهای اصلی آن است که بیشتر مورد توجه علاقهمندان به طبیعت قرار میگیرد. این مدل در دو طرح دیواری و رومیزی برای اجرا در فضاهای مسکونی ساخته میشود. جریان آب از روی سنگهای ساخته شده با سیمان از بالا به پایین، زیباترین نمای طبیعی را در فضا ایجاد میکند.این نوع آبنما با استفاده از سیمان و تکنیکهای قالبگیری و پتینهکاری ساخته میشود تا ظاهر سنگهای طبیعی را شبیهسازی کند.
نکات مهم در طراحی آبنمای سیمانی
در طراحی انواع مدلهای آبنمای سیمانی خانگی نیز مانند سایر آبنماهای دیگر باید به برخی از نکات مهم توجه داشت. رعایت برخی از نکات الزامی است و برخی دیگر نیز باعث عملکرد و جذابیت بیشتر این محصول میشوند.
هماهنگی با دکوراسیون داخلی یا خارجی
طراحی و کاربرد آبنمای سیمانی خانگی باید هماهنگ با سبک و رنگ بندیهایی باشد که در دکوراسیون به کار رفته است. طراحیهای سنتی و مدرن این آبنماها، دست کاربر را در انتخاب مدل مناسب باز نگه میدارد. در صورتی که در دکوراسیون داخلی یا خارجی از یک سبک مدرن و جدید استفاده شده است، برای کامل کردن آن باید سراغ آبنماهایی با همین سبک رفت. رنگ آبنما نیز باید هماهنگ با طیف رنگهایی باشد که در دکوراسیون وجود دارد. معمولاً رنگهای خنثی مثل سفید، مشکی و طوسی جزء بهترین طیف رنگها به شمار میآیند چون هماهنگی لازم با انواع رنگها را دارند.
انتخاب مکان مناسب برای نصب
انتخاب مکان مناسب برای نصب یا قرار دادن آبنمای سیمانی خانگی در مقایسه با نمونههایی که در فضاهای باز اجرا میشوند، مهمتر است. مساحت اکثر خانهها در دنیای مدرن نسبت به زمانهای گذشته کوچکتر شده و در چنین شرایطی، انتخاب درست محل نصب آبنماها اهمیت بیشتری پیدا میکند. مکان نصب یا قرارگیری آبنما باید به گونهایباشد که مشکلی در رفت و آمد ایجاد نکند. نکته مهم بعدی در انتخاب مکان آبنماها، نزدیکی آن به منبع آب و برق باشد. این امر باعث میشود تا اقداماتی مثل لوله کشی یا انتقال جریان برق برای نصب و راه اندازی تجهیزات به راحتی انجام گیرد.
ملاحظات ساخت آبنمای سیمانی کوچک برای بالکن و فضای داخلی
آبنماهای کوچک سیمانی گزینهای عالی برای زیباسازی بالکن، تراس یا فضای داخلی هستند، اما توجه به نکات فنی و اجرایی اهمیت زیادی دارد.
۱. اندازه و وزن
آبنماهای سیمانی نسبت به سایر جنسها سنگین هستند.
قبل از ساخت، مطمئن شوید کف بالکن یا میز نگهدارنده توان تحمل وزن آبنما را دارد.
برای فضای داخلی، آبنماهای کوچک و سبکتر مناسبتر هستند تا جابجایی و نگهداری آسان باشد.
۲. آببندی و زهکشی
سیمان به خودی خود نفوذپذیر است، پس لازم است سطح داخلی آبنما با مواد آببند مناسب (مثل رزین یا پوشش ضد آب) پوشانده شود.
زهکشی مناسب و استفاده از پمپ کوچک آب، از جمع شدن آب راکد و رشد جلبک جلوگیری میکند.
۳. طراحی و اندازه حوضچه
حوضچه آب باید متناسب با ابعاد آبنما و فضای موجود باشد.
عمق زیاد برای آبنماهای رومیزی لازم نیست و باعث افزایش وزن میشود.
۴. نورپردازی و زیبایی
نورپردازی LED کوچک میتواند جلوه آبنما را دوچندان کند.
سنگ، گیاهان کوچک یا مجسمههای تزئینی میتوانند زیبایی و حس طبیعت را تقویت کنند.
۵. مراقبت و نگهداری
آب را به طور منظم تعویض کنید تا جلبک و رسوبات تشکیل نشود.
پمپ را تمیز و سالم نگه دارید تا آب به خوبی گردش کند.
در فصول سرد، اگر آبنما در بالکن قرار دارد، آب و پمپ را خالی و ذخیره کنید تا آسیب نبیند.

توجه به مسائل ایمنی
هنگام استفاده از آبنماهای سیمانی یا صخرهای خانگی که از پمپ آب الکتریکی بهره میبرند، رعایت نکات ایمنی اهمیت زیادی دارد تا هم از سلامت افراد و هم از دوام تجهیزات محافظت شود. یکی از اصلیترین خطرات، برقگرفتگی یا آسیب به پمپ در اثر تماس مستقیم با آب است.
ابتدا باید مطمئن شوید که پمپ و کابل برق مناسب محیط مرطوب هستند و استانداردهای لازم را دارند. کابلها باید عایقبندی شده و ضدآب باشند، و محل اتصال دوشاخه و پریز در فاصلهای امن از آب قرار گیرد. استفاده از محافظ جریان نشتی (RCCB) میتواند خطر برقگرفتگی را به حداقل برساند.
هنگام تمیز کردن یا جابجایی آبنما، همیشه پمپ را از برق جدا کنید تا آسیبی به موتور وارد نشود. همچنین بهتر است کابلها و اتصالات برق را به صورت دورهای بررسی کنید تا هیچ گونه پوسیدگی یا نفوذ آب وجود نداشته باشد.
برنامهریزی برای نگهداری و نظافت
بعد از انتخاب طرح مناسب آبنمای سیمانی خانگی و اجرای آن، باید یک برنامه ریزی دقیق برای نگهداری از این محصول داشت. اصلیترین عاملی که روی جذابیت، افزایش طول عمر و ماندگاری آبنماها تأثیر دارد، نگهداری درست و اصولی آناست. هر کدام از آبنماها با توجه به مدلی که دارند باید با شرایط خاصی نگهداری شوند. ولی به صورت کلی، تعویض آب داخل آنها، بررسی و کنترل تجهیزات و جلوگیری از ایجاد جلبک در آب باید به صورت مرتب انجام شود. بهترین بازه زمانی برای کنترلهای دورهای آبنماها، دو هفته یکبار یا حداقل ماهی یکبار است.
مزایای استفاده از آبنمای سیمانی در منزل
مزیتهای نصب و راه اندازی انواع مدلهای آبنمای سیمانی خانگی باعث شده تا تعداد مخاطبان این محصول روزبهروز بیشتر شوند. در ادامه به برخی از مهمترین این مزیتها اشاره میکنیم.
آبنماهای سیمانی یکی از محبوبترین گزینهها برای فضاهای داخلی و حیاطها هستند، زیرا ترکیبی از زیبایی، دوام و انعطافپذیری ارائه میدهند.
دوام بالا: سیمان مادهای مقاوم است که در برابر رطوبت، تغییرات دما و آسیبهای فیزیکی مقاومت خوبی دارد. آبنماهای سیمانی میتوانند سالها بدون نیاز به تعویض یا تعمیر دوام بیاورند.
قیمت مناسب: نسبت به آبنماهای سنگی طبیعی یا فلزی، سیمان هزینه تولید و نصب پایینتری دارد و گزینهای اقتصادی برای ایجاد جلوهی آب در منزل محسوب میشود.
قابلیت سفارشیسازی: آبنماهای سیمانی به راحتی قابل شکلدهی و طراحی هستند. میتوان آنها را در هر سایز، طرح و سبک دلخواه ساخت، از طرحهای مدرن و مینیمال گرفته تا مدلهای صخرهای یا کلاسیک. همچنین امکان رنگآمیزی، پتینهکاری یا افزودن جزئیات تزئینی به سطح آبنما وجود دارد.
به طور کلی، آبنمای سیمانی با ترکیب دوام، قیمت اقتصادی و انعطاف در طراحی، گزینهای ایدهآل برای ایجاد فضایی آرام و زیبا در منزل یا بالکن است.

مراحل ساخت آبنمای سیمانی خانگی
صرف نظر از سبک و مدل آبنمای سیمانی خانگی، انجام برخی از کارها در ساخت این محصول ثابت است و باید به ترتیب اجرا شوند. اصلیترین مراحل ساخت در انواع آبنماهای سیمانی به صورت زیر است.
تهیه مصالح و ابزار مورد نیاز
اولین مرحله در ساخت آبنمای سیمانی خانگی، تهیه مصالح و ابزار مورد نیاز است. اصلیترین مصالحی که در ساخت این آبنماها استفاده میشود، سیمان است که باید با حساسیت و دقت بالایی انتخاب شود. بعد از آن، مصالح دیگری مثل سنگ، چوب، کاشی وسرامیک هستند که نوع و مقدار آنها با توجه به نوع آبنما، متغیر خواهد بود. برای خرید مصالح، بهتر است به مراکز معتبر مراجعه شود تا بتوان موادی با کیفیت و استانداردهای بالا تهیه کرد.
طراحی و ساخت قالب
در طراحی و ساخت آبنمای سیمانی خانگی باید به ابعاد کلی محصول، مدل و سبک آن توجه کرد. بعد از مشخص کردن مکان اصلی که آبنما در آن اجرا خواهد شد، چارچوب اصلی آن طراحی میشود. محل قرار گیری تأسیسات و لوازم جانبی مثل چراغها، پمپ آب، نازلها و سایر موارد را باید به درستی و با توجه به مدل آبنما مشخص کرد. طراحی به عنوان اصلیترین مرحله قبل از اجرای آبنما به شمار میآید که میتواند روی سایر مراحل نیز تأثیرگذار باشد. به همین دلیل برای اجرای درست آن باید از افراد متخصص در این زمینه استفاده کرد.
یونولیت به راحتی برش داده و به شکل دلخواه در میآید؛ این ماده برای ایجاد حجمهای صخرهای یا حوضچهها ایدهآل است و پس از ریختن سیمان، میتوان آن را جدا کرد یا به عنوان پرکننده سبک باقی گذاشت.
توری فلزی یا پلاستیکی داخل سیمان قرار میگیرد تا مقاومت سازه را افزایش دهد و از ترک خوردن جلوگیری کند. ترکیب یونولیت و توری این امکان را میدهد که آبنماهای سیمانی با جزئیات طبیعی و ظاهری زیبا ساخته شوند، بدون اینکه وزن زیاد یا هزینه بالای قالبهای سنتی ایجاد شود.
به این ترتیب، با استفاده از یونولیت برای شکلدهی و توری برای تقویت، میتوان آبنماهای صخرهای یا فانتزی کوچک و مقاوم را به آسانی در خانه ساخت.
تکنیک ساخت آبنمای سیمانی طرح صخره با یونولیت و توری
این تکنیک باعث میشود آبنما سبک، مقاوم و طبیعی به نظر برسد و برای بالکن یا فضای داخلی مناسب باشد.
شکلدهی پایه با یونولیت:
یونولیت را به شکل صخره برش دهید و شیارهایی برای جریان آب ایجاد کنید.
استحکام با توری فلزی:
سطح یونولیت را با توری سیمی بپوشانید تا ملات سیمان بهتر بچسبد و ترک نخورد.
پوشش سیمانی:
ملات سیمان و ماسه سبک روی توری و یونولیت قرار دهید و با کاردک بافت طبیعی صخره را ایجاد کنید.
آببندی و جزئیات:
مسیر آب را با رزین ضد آب پوشش دهید.
پمپ کوچک نصب کنید و جریان آب را بررسی کنید.
سنگریزه، گیاهان کوچک یا تزئینات طبیعی برای جلوه بهتر اضافه کنید.
مراقبت بعد از نصب:
آبنما را تمیز نگه دارید و در زمستان آب و پمپ را خالی کنید تا آسیب نبیند.
ریختن سیمان و ایجاد شکل مورد نظر
بعد از مشخص شدن طرح آبنمای سیمانی خانگی و اجرای چارچوب آن، نوبت به ریختن سیمان و نهایی کردن شکل اصلی آن میرسد. در ساخت چارچوب آبنماها از لوازم و ابزارهای مختلفی مثل آجر، لایههای فلزی و پلاستیکی مقاوم استفاده میکنند. بعد از چارچوب بندی اصلی، باید سیمان آماده شده را در آن ریخته و شکل نهایی را به آن داد. در آخر نیز باید به آبنمای آماده شده زمان داد تا کامل خشک شود.
اهمیت آببندی: استفاده از عایق رطوبتی مناسب برای جلوگیری از نشت
آببندی صحیح آبنما، حتی آبنماهای کوچک رومیزی، یکی از مهمترین نکات ساخت و نگهداری آن است.
۱. جلوگیری از نشت آب
سیمان و ملات به خودی خود نفوذپذیر هستند و آب میتواند از منافذ آن نشت کند.
استفاده از عایق رطوبتی مناسب روی سطح داخلی آبنما، از نشت و آسیب به میز، کف یا بالکن جلوگیری میکند.
۲. افزایش دوام و طول عمر
آببندی درست باعث میشود ملات سیمان ترک نخورده و رطوبت به ساختار آبنما آسیب نرساند.
پمپ و سایر تجهیزات آبنما نیز عمر بیشتری خواهند داشت.
۳. حفظ ظاهر طبیعی و تمیزی
با جلوگیری از نشت آب، از ایجاد لکه، رسوب و جلبک روی میز یا کف جلوگیری میشود.
آبنما همواره سالم و زیبا باقی میماند.
۴. نکات کاربردی
از رزین، رنگ ضد آب یا پوششهای مخصوص سیمان برای آببندی استفاده کنید.
لایه آببندی باید یکنواخت و بدون حباب باشد تا مسیر آب کاملاً محافظت شود.
قبل از استفاده از آب، اجازه دهید عایق کاملاً خشک و مقاوم شود.
نصب سیستم پمپاژ و لولهکشی
نصب تجهیزات یکی از مراحل مهم در راه اندازی آبنمای سیمانی خانگی است که اصلیترین این تجهیزات نیز نصب پمپ آب، لوله کشی و نازلها هستند. بعد از تکمیل آبنما و خشک شدن آن، باید زیر ساختهای لازم مثل لوله کشی آب، سیم کشی برای نورپردازی در صورت نیاز، نصب پمپ آب و نازلها انجام شوند. برای عملکرد درست آبنما، نصب دقیق و اصولی این موارد الزامی است.
رنگآمیزی و پتینهکاری آبنمای سیمانی
برای اینکه آبنمای سیمانی طرح صخره یا طبیعی جلوه بیشتری داشته باشد، رنگآمیزی و پتینهکاری مرحله نهایی و مهمی است.
۱. آمادهسازی سطح
سطح سیمان باید خشک و تمیز باشد.
ترکها یا ناهمواریهای غیر طبیعی با ملات یا سنباده اصلاح شوند.
۲. انتخاب رنگها
برای جلوه طبیعی، از چند رنگ مشابه سنگ و خاک استفاده کنید (خاکستری، کرم، قهوهای، سبز کمرنگ).
ترکیب رنگها باعث ایجاد عمق و بافت طبیعی میشود.
۳. تکنیک پتینهکاری
رنگها را به صورت لایهای و با قلمو خشک، اسفنج یا دستمال روی سطح بمالید تا جلوه سنگ طبیعی ایجاد شود.
میتوانید از رنگهای آکریلیک یا مخصوص سیمان استفاده کنید که با آب و رطوبت مشکلی پیدا نکنند.
۴. تکمیل و حفاظت
بعد از رنگآمیزی، میتوان از رزین شفاف ضد آب برای پوشش نهایی استفاده کرد تا رنگ تثبیت شود و سطح مقاوم در برابر آب گردد.
این مرحله هم جلوه طبیعی حفظ میکند و هم دوام آبنما را افزایش میدهد.
آببندی و تکمیل نهایی
اصلیترین مرحله ساخت انواع آبنمای سیمانی خانگی، آببندی آن است. انجام این کار باعث بالا رفتن دوام و جلوگیری از نشت آب در دراز مدت خواهد شد. برای آببندی از روشهای مختلفی استفاده میشود. در مرحله آببندی مواد مختلفی برای پوشش سطح سیمان به کار میرود تا آب به داخل بافت آن نفوذ نکند. انجام این کار نیز باید توسط افراد متخصص انجام شود تا نگرانی بابت آسیب به بافت و ساختار آبنماها وجود نداشته باشد.

نکات کلیدی در نگهداری و مراقبت از آبنمای سیمانی
همان طور که در ابتدا نیز به آن اشاره شد، نگهداری از انواع آبنمای سیمانی خانگی یکی از موارد مهمی است که باعث زیبایی و جذابیت بیشتر این محصول میشود. مراحل نگهداری از آبنمای خانگی با توجه به نوع و مدل این محصولات، متفاوت خواهد بود.
• تمیزکاری منظم:
اولین نکتهای که در نگهداری از آبنماها باید رعایت شود، تمیزکاریهای دورهای و منظم است. تعویض آب و تمیز کردن فضای داخلی و خارجی آبنماها باعث میشود تا آلودگیهای جمع شده در داخل حوضچه یا فضای داخلی محصول به صورت کامل از بین برود. منشأ بسیاری از خرابیها و مشکلات آبنماها، آلودگیها و آلایندههایی است که در داخل آب وجود دارند.
• بررسی سیستم پمپاژ:
استفاده از پمپ آب برای جریان دادن به آب در جهات مختلف الزامی است و در اکثر آبنماهای سیمانی به کار میرود. برای عملکرد درست آبنماها نیز باید بخش پمپاژ آن به صورت مرتب بررسی شود تا مشکل یا اختلالی در آن به وجود نیاید. سرویسهای دورهای بخش پمپ آب در آبنماها باعث کاهش اختلال و خرابی در این قسمت میشود.
• رفع مشکلات احتمالی:
یکی از مزیتهای کنترل و بررسیهای دورهای آبنماها، شناسایی و رفع مشکلات احتمالی آن است. بسیاری از اختلالاتی که در عملکرد آبنماها ایجاد میشود را میتوان در کنترلهای منظم شناسایی کرده و با حداقل هزینه رفع کرد.
سؤالات متداول
1- چه نوع سیمانی برای ساخت آبنما مناسب است؟
بهترین نوع سیمان برای ساخت انواع آبنمای سیمانی خانگی، نمونههایی است که در آن از ذرات ریز استفاده شده باشد. عدم وجود کلوخ و سنگهای درشت در بافت سیمان، یکی از علائم کیفیت و مقاومت بالای این ماده به شمار میآید. البته میزان چسبندگی مواد بتنی و ملاتی که با سیمان استفاده میشود نیز مهم است.
2- آیا میتوان آبنمای سیمانی را در فضای داخلی نصب کرد؟
انواع آبنمای سیمانی خانگی برای فضاهای داخلی طراحی میشوند که در ساخت آنها به مساحت مکان و سبکهای گوناگون دکوراسیون توجه شده است.
3- چه اقداماتی برای جلوگیری از یخزدگی آبنما در زمستان باید انجام داد؟
در صورتی که آبنمای سیمانی خانگی در فضای خارجی مثل حیاط یا بالکن نصب شود، برای جلوگیری از یخ زدگی آن باید آب داخل آن را در زمستان تخلیه کرد.