یکی از انواع آبنماهای مدرن که کاربرد بالایی در فضاهای باز دارد، مدل کف خشک است. این آبنما به عنوان آبنمای زیر سطحی نیز شناخته میشود که جذابیتهای قابل توجهی دارد. تنوع مدل، ابعاد، جنس و کاربرد این محصول باعث شده تا بتوان از آن در مکانهای مختلف استفاده کرد. انتخاب این آبنما و کاربرد درست آن، نیازمند شناخت کامل آن است که در این مقاله به بررسی ویژگیها و انواع آن خواهیم پرداخت.
آبنما کف خشک چیست؟
در آبنما کف خشک، تمام تأسیسات آن در زیر سطح آن قرار میگیرد و نمیتوان چیزی را با چشم دید. تنها چیزی که روی سطح خارجی این آبنماها دیده میشود، نازلهای خارجی آب هستند. هنگامی که این آبنما را خاموش میکنید، سطح کف آن با سنگ فرش پارک یا خیابان هیچ تفاوتی ندارد. این ویژگی ظاهری محصول باعث نامگذاری آن شده که شاید برای بسیاری از افراد در ابتدا کمی عجیب باشد. این آبنما با نامهای دیگری مثل زیر سطحی و دریدک هم شناخته میشود که معمولاً در فضاهای باز مثل پارکها، حیاط مجتمعهای بزرگ و ویلاها قابل نصب است.
آبنما کف خشک چگونه کار میکند؟
نحوه کارکرد آبنما کف خشک در تمام مدلها مشابه است و فقط ابعاد، اندازه و نحوه عملکرد نازلهای آب آنها با یکدیگر متفاوت هستند. در همه این آبنماها، آب از کف بیرون میریزد و نوع حرکت آب توسط نازلهای مختلفی که در سیستم استفاده شده، مشخص میشود. این آبنماها به صورت کلی شامل چهار بخش سیستم کنترل رایانه ، سیستم خط لوله تزریق ، سیستم لامپ رنگارنگ، سیستم صوتی استریو هستند. در نمونههایی که داخل آنها از نور و موزیک استفاده شده باشد، میتوان ترکیب آن را با سیستم کنترل رایانه مدیریت کرد.
کاربرد آبنما کف خشک
آبنما کف خشک یکی از جذابترین مدلها برای فضاهای باز مثل پارکها، میدانها، حیاط مجتمعها و مکانهای مشابه است. طراحی خاص این آبنما نسبت به سایر مدلهای آبنما، یکی از علتهای کاربرد آن در فضاهای باز میباشد. تجهیزات این آبنما که در زیر سطح زمین قرار میگیرد، معمولا فقط قابلیت اجرا در فضاهای باز را دارد و نمیتوان آن را در مکانهای بسته به کار برد. مقاومت بالا در کف این آبنما جزء موارد مهمی است که در اولویت قرار میگیرد تا این محصول توانایی لازم در برابر وزن و فشار عابرین پیاده و وسایل نقلیه را داشته باشد.

انواع آبنمای کف خشک
آبنما کف خشک در طرح و مدلهای مختلفی ساخته میشود که تفاوت بارز آن در روش کارکرد و نحوه اجرای افکتهای نمایشی آن است. انواع این آبنما که در 5 دسته بندی مختلف قرار میگیرند، دارای ویژگیهای مخصوص به خود هستند. در ادامه به معرفی هر کدام از آنها و ویژگیهای بارزشان خواهیم پرداخت.
آبنمای کف خشک ماتریسی
یکی از محبوبترین مدلهای آبنما کف خشک، مدل ماتریسی است که حرکت نازلها در آن به صورت ماتریسی میباشد. ارتفاع پرتابه هر کدام از نازلهایی که در این آبنما به کار رفته است را میتوان با نرم افزارهای مخصوص تغییر داد. در این آبنما، نازلها را به پمپ متصل میکنند که به کمک درایو کنترلی دور پمپ نیز ارتفاع پرتابه آب قابل کنترل است. استفاده از تزییناتی مثل نورپردازی و موزیک در این آبنما، باعث ایجاد جلوهای شیک در مکانهای عمومی و تفریحی میشود. این آبنماها که ترکیبی از حرکت آب، موزیک و نورپردازی هستند، به عنوان آبنمای هارمونیک نیز شناخته می شوند.
آبنمای کف خشک پویا
در آبنما کف خشک پویا، شدت خروج و تغییر ارتفاع آب از نازلها به صورت تدریجی، کم و زیاد در یک زمان مشخص انجام میگیرد. نازلها را به کمک سیستم پایپینگ به دستگاه پمپاژ آب متصل می کنند. در پایان نیز روی پمپهای آب، درایوهای دور متغیر نصب میکنند که باعث خروج آب از نازلها در بازههای زمانی مشخص میشود. امکان استفاده از نورپردازی و آهنگ در این مدل نیز وجود دارد که زمان پخش آن با توجه به نوع حرکت آب در آبنما، قابل تنظیم است.

آبنمای کف خشک سوئیچ
یکی دیگر از نمونههای محبوب آبنما کف خشک، مدل سوئیچ است که میتوان برای ایجاد افکتهای متنوع و زیبا استفاده کرد. نازلهایی که در این مدل استفاده میشوند را می توان به صورت جداگانه یا گروهی قطع و وصل کرد که نتیجه آن نمایش افکتهای زیبا و خاص خواهد بود. در هر کدام از نازلها، یک شیر برقی استفاده شده که با سیستم پایپینگ قابلیت اتصال به دستگاه پمپاژ را دارد. به کمک درایوهای متغیری که روی پمپها نصب میشود، میتوان فشار آبی که از نازلها سرازیر میشود را به راحتی کنترل کرد. زمان وصل و قطع شدن نازلها نیز با کمک سیستمهای سخت افزاری مختلف، قابل اجرا است.
آبنمای کف خشک ساده
در مدلهای آبنما کف خشک ساده، آب توسط نازلها در یک ارتفاع مشخص به نمایش گذاشته میشود. این مدل در بین انواع آبنماهای کف خشک، کاربردی ساده و مشخص دارد و معمولاً در فضاهای عمومی مثل پارک و محوطههای مختلف شهر دیده میشوند. در این مدل، سیستم پایپینگ همه نازلها را به پمپاژ آب متصل میکنند. این نازلها در طول روز و طبق یک برنامه مشخص، فعال و غیر فعال میشوند.
آبنمای کف خشک اینتراکتیو
در این مدل آبنما کف خشک، به هر کدام از نازلهای آب یک سنسور متصل میشود تا با حضور بازدیدکنندگان، شروع به فعالیت کنند. فعالیت این سنسورها به گونهای است که به محض حضور بازدیدکننده در نزدیکی نازل، یک پالس به سیستم کنترل ارسال شده و سپس نازل برای مدت زمان مشخصی روشن میشود. در مدل اینتراکتیو، یک دستگاه پمپاژ و یک سیستم پایپینگ روی تمام نازلهای متصل میشود. نصب درایو دور متغیر روی پمپهای آب داخل آبنما نیز باعث میشود تا نازلها در اثر ارسال فرمان سنسور، واکنش نشان دهند.
آبنما خانگی کوچک کد AB452 با گیاه یشم و دو عدد شمع سنگی
آبنما سنگی خانگی دو گیاه کد AB652 همراه با گیاه آگاو و دو عدد شمع سنگی
انواع نازلهای آبنماهای کف خشک
نازلهایی که در انواع مدلهای آبنما کف خشک استفاده میشوند، با یکدیگر متفاوتاند. این نازلها را میتوان به صورت کلی در سه دسته بندی مختلف قرار داد که شامل نازل کومیت، نازل فوم و نازل کلاستر هستند. نازل کومیت که قسمت خروجی آب به صورت سوزنی شکل میباشد. نازل فوم به یک خروجی حجمی و کم ارتفاع مجهز است و نازل کلاستر برخلاف دو مدل دیگر دارای خروجی حجیم و سوزنی شکل است. نازلهای کومیت نسبت به دو مدل دیگر، کاربرد بیشتری در آبنماهای کف خشک دارند.
این نازلها را از لحاظ عملکرد نیز میتوان در دو دسته بندی قرار داد که در انواع آبنما کف خشک و بسیاری از نمونههای مدرن دیگر مثل آبنما موزیکال استفاده میشوند. در عملکرد دسته بندی اول نازلها، جریان آب بدون استفاده از شیر برق، در آبنماها قطع و وصل میشود. دسته بندی دوم که دارای شیر سوئیچهای آب هستند با قطع و وصل جریان برق، نحوه خروج آب نیز کنترل میشود. نتیجه استفاده از این نوع نازلها، ایجاد افکتهای بیشتر و متنوعتر است. به صورت کلی نیز اگر بخواهیم انواع نازلهایی که در آبنماهای کف خشک استفاده میشوند را نام ببریم، شامل موارد زیر هستند.
- نازل کف خشک با خروجی نازل کمت یا نازل فوم
- نازل کف خشک سوئیچ واتر یا شیر برقی
- نازل کف خشک پمپ مستغرق با قابلیت کنترل دبی آب
- نازل کف خشک لمینار
- نازل کف خشک جت پران

مکانهای مناسب برای نصب و استفاده آبنما زیرسطحی
انواع آبنما کف خشک در ابعاد و مدلهای متنوع، بیشتر در مکانهای عمومی مثل پارکها و میدانها یا مکانهای تفریحی مثل پارکها جهت آب بازی کودکان نصب میشوند. نصب این آبنماها در مکانهایی مثل پارکهای آبی برای آب بازی کودکان باعث میشود تا والدین نگرانی بابت زیر آب رفتن و در آب افتادن کودکان خود نداشته باشند. به دلیل تماس مستقیم آب در آبنماهای کف خشک با افراد و کودکان، آب آن باید از کیفیت بهداشتی مناسبی برخوردار باشد. این شرایط باعث شده تا بخش تصفیه آب در این آبنماها برخلاف سایر مدل ها از اهمیت بالایی برخوردار باشد. استحکام کف در آبنماهای کف خشک نیز با توجه به کاربرد آن در مکانهای عمومی اهمیت دارد و باید توان و تحمل وزن افراد و وسایل نقلیه را داشته باشد.
نحوه اجرای آبنمای کف خشک
میتوان هر کدام از مدلهای آبنما کف خشک را در ابعاد و اندازههای مختلف و متناسب با شرایط مکانی اجرا کرد. اجرای این آبنما به صورت کلی در دو حالت مختلف که شامل اجرا با حوضچه آب و اجرا بدون حوضچه است، انجام میشود. در ادامه به جزئیات هر کدام از این روشهای اجرا و نصب آن خواهیم پرداخت.
اجرای آبنمای کف خشک با استفاده از حوضچه آب:
در این روش، یک سطح سنگ فرش یا ساخته شده با سایر متریال به همراه نازلهایی که در آبنما استفاده میشوند، روی یک سازه فلزی خاص نصب خواهند شد. این سازه فلزی برای بالا بردن مقاومت کف آبنما است تا تحمل وزن افراد و وسایل نقلیهای که روی کف آن تردد میکنند را داشته باشد. در قسمت پایین این سازه فلزی نیز میتوان انواع متعلقات این آبنما را که شامل پمپها، فیلترها و موارد دیگر است، قرار داد.
اجرای آبنمای کف خشک بدون حوضچه آب در بستر خاک:
در این روش، نازلها داخل یک کاور و در بستر خاک به سیستم و ساختار آبنما نصب میشوند. مخزن آب نیز که در سمت دیگر قرار دارد، توسط یک خط لوله رفت به هر کدام از نازلها نصب خواهد شد. آب داخل مخزن توسط پمپهای آبی نصب شده به نازلها پمپاژ شده و از فوارهها خارج میشود. سیستم این آبنماها به گونهای است که آب خارج شده از نازلها دوباره به مخزن آبنما برمی گردد. سنگ فرشهایی که در اطراف فواره قرارمی گیرند، حالت شیب دارند تا آب پرتاب شده به بیرون را دوباره به سمت کاور نازلها هدایت کرده و از آنجا نیز توسط یک لوله برگشت وارد مخزن کنند.